ايجاد انجمن نجات مشروطيت در اصفهان
در پي لغو مشروطيت از سوي محمدعلي شاه، 16 دي ماه 1288 (ششمژانويه1909) نجفقلي صمصام بختياري در اصفهان «انجمن نجات مشروطه» تاسيس كرد و اعلام داشت كه با سه هزار سوار و چند توپ رهسپار تهران خواهد شد تا محمدعليشاه را بيرون راند. صمصام به قولي که داده بود وفا کرد. حاكم وقت اصفهان از ترس صمصام، همان وقت به كنسولگري انگلستان پناهنده شده بود!. سواران صمصام در حومه تهران به مشروطه طلبان شمال که از گيلان و مازندران و از طريق قزوين آمده بودند پيوستند و تهران را تصرف و محمدعلي شاه را به سفارت روسيه فراري دادند و برکنارکردند.
نخستين قانون تعديل مالالاجاره در ايران
نخستين قانون تعديل مالالاجاره در ايران كه اول ديماه 1317 خورشيدي در 9 ماده به تصويب مجلس رسيده بود از16 دي ماه در شهر تهران به اجرا در آمد و حاكم بر روابط مالك و مستاجر شد . اين قانون با اندكي تفاوت، مشابه قوانيني بود كه در بسياري از كشورها اجرا ميشده است. قانون تعديل مالالاجاره ايران به مرور زمان كم رنگ شده و روابط موجر و مستاجر در اين كشور مسئله داشته و در ايران ساختن و اجاره دادن به دليل نبودن ضابطه اجرايي مناسب به صورت «يك كسب» در نيامده و بسياري از پروندههاي قضايي در ايران در شش دهه گذشته ناشي از همين مسئله بوده است.
در كشورهاي ديگر اجاره بها عينا مطابق تورم پول ( افزايش بهاي خانه) بالا نميرود و ميزان آن بر پايه يك فرمول منصفانه محاسبه ميشود و « به طور كامل» دركنترل موجر نيست .در بعضي شهرهاي آمريكا ازجمله نيويورك، سانفرانسيسكو، واشنگتن و ... افزايش اجاره سالانه در صورتي كه مستاجر جابهجا نشده باشد ممنوع و يا محدود به « درصد » بسيار جزيي است.
مروري بر تاريخ اجتماعي ايران نشان ميدهد كه در ايران قديم وتا اواسط قاجاريه و حتي تا همين اواخر در قصبات و روستاها اجاره دادن مسكن مرسوم نبوده و اين عمل به رايگان انجام ميگرفته كه جدا ساختن انسانها از گذشته آنان امري آسان و سريع نيست .
روزي که بحرين در پارلمان ايران داراي نماينده شد
در اجراي اصلاحيه قانون انتخابات ايران، از 16 ديماه 1331 [زمان حکومت دکتر مصدق] بحرين داراي يك نماينده در مجلس شوراي ملي شد. اين قانون در چهارم ديماه آن سال به تصويب رسيده بود. بحرين كه طبق قانون مصوب، تا اواخر دهه 1340 كه شاه [پهلوي دوم]، در مصاحبه اي در هند، درپاسخ به پرسش يك روزنامه نگار (!) ناگهان و به طور غير منتظره با انجام رفراندم و آن هم يكجانبه و تنها در بحرين موافقت كرد، استان چهاردهم ايران به حساب ميآمد. شاه با اين تصميم که نقض سوگند او بود عملا با تجزيه ايران موافقت کرد!. شاه در دوران سلطنت خود و به ويژه پس از کودتاي 28 امرداد 1332 زير نفوذ آمريکا و انگلستان قرارداشت.
پايان طولانيترين اعتصاب مطبوعاتي جهان
شانزدهم دي ماه سال 1357 روزنامههاي تهران كه تحريريههاي آنها، از 14 آبان به تصميم سنديكاي خود به دبيري «محمدعلي سفري» دست به اعتصاب زده بودند انتشار خودرا از سر گرفتند. اعتصاب 62 روزه روزنامه نگاران ايران كه طولاني ترين اعتصاب مطبوعاتي در تاريخ جهان بوده است به نام اعتراض به اقدام شاه به انتصاب يك دولت تماما نظامي [به نخست وزيري ژنرال ازهاري] و نيز به حمايت از انقلاب صورت گرفته بود. بيشتر دست اندركاران خبر در راديو تلويزيون و خبرگزاري پارس (ايرنا) نيز به اعتصاب پيوسته بودند. اعتصاب مطبوعات كمكي بزرگ به پيروزي انقلاب بود، زيرا كه دولت ازهاري نتوانست اقدامات خودرا در آن مدت، توجيه و دست كم بخشي از مردم را آرام كند، و بدون رسانه (ابزارهاي ارتباط با مردم) شكست كامل خورد. روزنامههاي تهران بدون حضور ناشران و وجود پول، کار انتشار را ازسرگرفته بودند زيراکه که ناشران اين روزنامهها در طول اعتصاب از کشور خارج شده بودند. آنان بهتر از هرکس ديگر ميدانستند که نظام وقت رفتني است و اگر در کشور بمانند، پس از پيروزي انقلاب ممکن است متهم و محاکمه شوند. «اطلاعات» قديميترين اين روزنامهها تنها به همت سردبير آن، غلامحسين صالحيار، موفق به از سرگيري انتشار شد زيرا كه بدون حضور ناشر و وجود پول، انتشار اين روزنامه با 850 هزار نسخه در روز محال به نظر ميآمد، و به همين صورت روزنامه «کيهان»، «آيندگان» و ...
كشف سازمان جوانان حزب توده
در اين روز در سال 1333 خورشيدي روزنامههاي تهران خبردادند كه سازمان جوانان حزب توده كه آن را شبكه اي سراسري و بسيار گسترده توصيف كرده بودنداوايل ديماه ( دسامبر 1954 ) كشف و گردانندگان آن شناخته شده و پارهاي از آنان دستگير شدهاند و اشاره شده بود كه در پي كشف سازمان نظامي حزب توده( در همين سال) و دستگيري بيش از يكصد افسر و اعدام دهها تن از آنان سازمان جوانان نيز افشاء شده است، ولي روشن نكرده بودند كه چه رابطه اي ميان كشف اين دو سازمان وجود داشته است.
راديو تهران در آن روز گفت كه جوانان تودهاي در گروههاي كمتر از ده نفري قرار داده شده بودند و جز مسوول گروه كه به آنان آموزش كمونيستي ميداد و دستورهاي حزبي را ابلاغ ميكرد و جلسات منظم عمدتا در صحرا و ميدان ورزشي و ... داشت كسي را نميشناختند و پس ازيك دوره آزمايشي سخت، تنها آنهايي داراي كارت ( عضو حزب ) ميشدند كه آزمايشهاي تئوريك و عملي را گذرانيده و رفتار كمونيستي ميداشتند . به اظهار راديو تهران به نقل از فرمانداري نظامي، روزنامهها و اعلاميههاي شبانه اين حزب عمدتا توسط همين جوانان توزيع ميشد و بايد هر ماه ده ريال ( يك تومان ) حق عضويت ميپرداختند.
برخي ديگر از رويدادهاي 5 ژانويه
842: المعتصم (ابو اسحاق عباس) پسرهارون الرشيد که پس از برادرش مامون خليفه عباسيان شده بود و پايتخت را براي مدتي از بغداد به سامرا (سامره) منتقل کرده بود درگذشت. وي 46 سال عمر کرد و از نهم آگوست سال 833 ميلادي به خلافت رسيده بود بسياري از استقلال طلبان ايراني از جمله بابک خرمدين و افشين را کشته بود. المعتصم فرزندهارون از زن ترک او بود.
1809: پيمان داردانل به امضا رسيد كه به موجب آن عثماني متعهد شد كه تنگهها (بسفور و داردانل) را به روي كشتيهاي جنگي خارجي ببندد. هدف انگلستان كه اين پيمان را به عثماني تحميل كرده بود جلوگيري از ورود كشتيهاي جنگي روسيه به مديترانه بود. قراردادهاي «سور» و «لوزان» بعدا آن پيمان را تعديل کردند.
1822: كشورهاي آمريكاي مركزي به مكزيك ملحق شدند و امپراتوري لاتين (آمريكاي مركزي اسپانيايي زبان و كاتوليك مذهب) را به وجود آوردند که عمري طولاني نداشت.
1915: در جريان جنگ جهاني اول در يك نبرد يكروزه در «ساري كاميس» كه ميان نيروهاي روسيه و عثماني روي داد به فاصله چند ساعت 77 هزار سرباز عثماني كشته شدند.
1930: نقل شده است که در اين روز مائوتسه دونگ رهبر جنبشي که بعدا به نام خود وي معروف شد اين جمله را نوشت که باقي مانده است: «فراموش نكنيد كه يك جرقه صحرايي را آتش ميزند و بوتههاي خشك آن را ميسوزاند.» جمله مائو باقيمانده است ولي جنبش او عمري طولاني نداشت، بوتههايي را سوزانيد امّا ريشه اين بوتهها پس از مرگ وي (مائو) و از دهه 1980 دوباره جوانه زدند و عقايد اورا عملا دفن کردند. چين قرن 21 آن نيست که مائو انتظار داشت؛ شده است يک دکاندار و يک دکاندار براي فروش اجناس خود به هر مشتري سلام ميکند و لبخند ميزند زيراکه اگر مشتري نداشته باشد ورشکست خواهد شد.
پکنيها اگر به عقايد مائو و «اصول» احترام ميگذاشتند در شوراي امنيت پيشنويس قطعنامه 1973 را «وتو» ميکردند تا «ناتو» نتواند در امور داخلي ليبي که استقلال و حاکميت داشت، قصد جنگ با هيچيک از اعضاي سازمان ملل را نداشت و صلح جهاني را هم تهديد نميکرد مداخله و با آن دولت وارد يک جنگ نابرابر ميشد، آن همه تلفات و ويراني به بار ميآمد و نيز بازگشتي به عصر استعمار. گناه ليبي اين بود که نفت دارد و در يک منطقه استراتژيک جهان واقع شده است. به علاوه، با اجراي قطعنامه 1973 فصل تازه اي در تاريخ باز شده است که بايد عنوانش را «اجراي سياست با تصويب قطعنامه» گذاشت که به تدريج جاي اين فرضيه کلازوويتس را ميگيرد: اجراي سياست از طريق بکاربردن ارتش.
چين قرن 21 که «از بدِ زمانه» پولي ـ کاغذ، پول کاغذي ـ به دست آورده نگران است که بازار کالاي ارزان و طبق شنيدهها؛ نامرغوب خودرا از دست بدهد و به دوران پيش از دهه 1980 بازگردد و ميلياردرهاي «جمهوري خلق!!!!» بمانند پدرانشان «يک لا قبا» شوند. غافل از اينکه تا در کشورهاي مصرف کننده، کمپانيهاي آزمند وجود دارند کالاي چيني حتي اگر مشکلات بهداشتي داشته باشند خريدار خواهند داشت.
1940: براي نخستين بار از افسيسي (FCC = کميسيون ارتباطات فدرال - آمريکا) تقاضاي صدور پروانه راديو اف ام FM (Frequency Modulation) شد. راديو با فرکانس بسيار بالا (افام) از اختراعات ادوي هووارد آرمسترانگ مهندس آمريکايي Edwin Howard Armstrong در رشته برق است که در 18 دسامبر 1890 متولد و در 31 ژانويه 1954 درگذشت.
1951: در پي تصرف مجدد سئول به دست نيروهاي كمونيست، ترومن رئيسجمهور وقت آمريكا در اين کشور حالت فوقالعاده اعلام داشت و از همه آمريكاييان خواست كه برضد سوسيال امپرياليسم (ائتلاف شوروي و چين) بپاخيزند.
منبع: www.iranianshistoryonthisday.com